Wentylacja grawitacyjna a okno
W czasach, gdy okna charakteryzowały się niezbyt dużą szczelnością, każdy marzył o idealnie szczelnych i nieprzewiewnych oknach. Dziś takie mamy, a okazuje się, że brak przewiewu też może mieć swoje minusy. Szczególnie w budynkach, w których funkcjonuje wentylacja grawitacyjna.
Wentylacja grawitacyjna to najprostsza forma wentylacji, która wykorzystuje różnice w gęstości powietrza świeżego i zużytego. Powietrze wewnątrz budynku jest cieplejsze i lżejsze, przez co naturalnie wędruje do góry i ucieka kominem lub innymi otworami wentylacyjnymi. Na jego miejsce napływa cięższe i chłodniejsze powietrze z zewnątrz. Kiedyś, gdy okna i drzwi często bywały nieszczelne, problemu z wymianą powietrza nie było. Jednak nowoczesne okna są doskonałej jakości oraz mają wysoką szczelność, przez co nie przepuszczają powietrza i utrudniają jego wymianę. Nowoczesne i szczelne okna muszą więc być wyposażone w nawiewniki.
Brak wentylacji to prosta droga do wilgoci
Brak wymiany powietrza, z czym związana jest nieprawidłowa wentylacja, nie oznacza wyłącznie duchoty w pomieszczeniu. To najmniejszy problem – niewłaściwa wentylacja prowadzi do zastoju wilgoci w pomieszczeniu (wilgoć to efekt oddychania mieszkańców, prania, zmywania czy innych prac domowych), a to prosta droga do rozwoju pleśni i grzybów, które mogą zaatakować ściany i stropy. Te drobnoustroje powodują nie tylko nieestetyczne zmiany na ścianach, ale też mogą zagrozić konstrukcji budynku oraz bezpieczeństwu i zdrowiu mieszkańców. Bardzo często umiejscawiają się w miejscach niewidocznych (z tyłu za szafami lub innymi elementami wyposażenia), przez co zanim je wykryjemy, przez długi czas jesteśmy narażeni na ich szkodliwe działanie. A wszystkiemu winna jest niesprawna wentylacja lub idealnie szczelne okna, które właśnie z tego powodu wcale nie są tak idealne.
Przepisy techniczno-budowlane i norma wentylacyjna
Okno jest niezbędnym elementem sprawnej wentylacji. Zapisy na ten temat znaleźć można w przepisach techniczno-budowlanych, które znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku, jak i w zapisach normy PN-83/B-03430, która zwana jest również normą wentylacyjną. W przepisach techniczno-budowlanych znajdują się wymagania dotyczące sposobu użytkowania pomieszczeń, wymaganej minimalnej ilości powietrza, jakie powinno być do tych pomieszczeń dostarczane, a także wymagania dotyczące konstrukcji i funkcji okien oraz lokalizacji urządzeń, które mają doprowadzać powietrze.
Odpowiedni dopływ świeżego powietrza
W normie wentylacyjnej zapisów dotyczących okna jako elementu sprawnej wentylacji jest sporo więcej. Mówią one, między innymi, że właściwa wentylacja musi doprowadzać powietrze świeże i odprowadzać zużyte z pokoi, kuchni z oknem zewnętrznym, a także łazienki, oddzielnego ustępu oraz z pomieszczeń, w których nie ma okien (garderoby, składziki). W większości budynków mieszkalnych, zarówno wielorodzinnych, jak i jednorodzinnych, ze względów przede wszystkim finansowych stosowana jest wentylacja grawitacyjna. Są więc w pomieszczeniach zamontowane specjalne kratki wentylacyjne, które umożliwiają odpływ zużytego powietrza z wnętrza do atmosfery. A co z napływem świeżego powietrza? Musi się ono dostawać przez nieszczelności okien i drzwi. A te, szczególnie w nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie produktach okiennych, są niewystarczające, by zapewnić odpowiednią ilość świeżego powietrza. W oknach muszą być więc zamontowane urządzenia nawiewne lub nawiewniki. Nawiewniki w oknach mogą być regulowane zarówno ręcznie, jak i automatycznie – reagując na zmieniającą się sytuację w pomieszczeniu i na zewnątrz.
Jakie normy w polskich oknach?
Według polskiej normy wentylacyjnej dopływ powietrza z zewnątrz do pomieszczeń mieszkalnych oraz do kuchni z oknem zewnętrznym powinien odbywać się w ściśle określony sposób. W oknach o współczynniku infiltracji niższym niż 0,3 (czyli wymaganym przez normy techniczno-budowlane) nawiewniki powinny znajdować się w górnej części okna lub w otworze okiennym, możliwe też jest ich umiejscowienie w przegrodzie zewnętrznej nad oknem. Jeśli nawiewnik jest otwarty strumień powietrza przy różnicy po obu jego stronach na poziomie 10 Pa powinien wynosić od 20 do 50 m sześciennych na godzinę (w przypadku wentylacji grawitacyjnej) lub od 15 do 30 metrów sześciennych na godzinę (w przypadku zastosowania mechanicznej wentylacji wywiewnej). Gdy nawiewnik jest całkowicie zamknięty, strumień powietrza powinien być na poziomie 20-30 procent tej ilości powietrza, która przepływa przez w pełni otwarty nawiewnik. Dzięki temu nawet przy zamkniętych nawiewnikach wymiana powietrza odbywa się dość skutecznie.